Opis szczegółowy książki:
Publikacja ta jest nowatorskim na polskim rynku wydawniczym opracowaniem, w którym w sposób bardzo skonkretyzowany i obrazowy przedstawiłem bogaty zbiór informacji o charakterze praktycznym, pomocnym przy sporządzaniu opinii w sprawach o ustalenie przyczyn powstania pożarów.
Książka składa się z siedmiu rozdziałów. W pierwszym rozdziale zostały omówione zagadnienia związane ze specyfiką spalania materiałów o różnym stanie skupienia. W drugim rozdziale omówiono właściwości palne ciał stałych, cieczy i gazów. W trzecim przedstawiono charakterystykę różnych źródeł ciepła powodujących pożary lub wybuchy. W czwartym rozdziale omówiono procesy wybuchu chemicznego a w piątym różne zjawiska towarzyszące pożarom. W rozdziale szóstym omówiono sposób badania pogorzeliska z udziałem biegłego, a w ostatnim, siódmym przedstawiono określenia nazw i terminów znaczeniowych wybranych obiektów i przedmiotów oględzin. Dobierając materiał do ostatniego rozdziału kierowałem się głownie uwzględnianiem tych obiektów i przedmiotów, które najczęściej stanowią obiekt oględzin podczas pożaru.
Efektem pracy jest opublikowanie 112 tabel z wynikami badań naukowych oraz 38 schematów i zdjęć. W poszczególnych rozdziałach książki, istotne informacje zostały wyróżnione w ramkach.
Książka ta stanowi bogate kompendium wiedzy przydatne każdemu biegłemu sądowemu z dziedziny pożarnictwa, a także innym osobom, które z racji wykonywania pracy eksperckiej uczestniczą w procesie ustalania przyczyn pożarów.
Spis treści:
Wstęp
I. PROCES SPALANIA
1. Spalanie płomieniowe
Rys.1. Przykładowy rozkład temperatury w strefie spalania płomieniowego w zależności od rodzaju spalanego materiału
2. Spalanie bezpłomieniowe
3. Pożar
Tab.1. Podział pożarów ze względu na rodzaj i sposób spalania materiałów
Rys.2. Krzywe pożarowe (temperatura pożaru w funkcji czasu)
4. Moc pożaru
Rys.3. Moc pożaru w zależności od czasu jego trwania
Tab.2. Średnia moc wytwarzana przez pożary w wybranych obiektach
5. Szybkość rozprzestrzeniania się pożaru
Tab.3. Szybkość rozprzestrzeniania się pożarów w zależności od rodzaju obiektu
Tab.4. Liniowa prędkość wypalania niektórych cieczy palnych
Tab.5. Liniowe prędkości rozprzestrzeniania się pożaru
Tab.6. Szybkość powierzchniowa rozprzestrzeniania się pożaru
5.1. Siła i kierunek wiatru
Tab.7. Oznaczenie kierunków wiatru
Tab.8. Oznaczenie siły wiatru według skali Beauforta
6. Ciepło spalania
Tab.9. Ciepło spalania wybranych materiałów
II. WŁAŚCIWOŚCI PALNE MATERIAŁÓW
1. Ciała stałe
1.1. Drewno
Tab.10. Zmiany zachodzące w drewnie pod wpływem temperatury
Rys.4. Zależność temperatur samozapłonu drewna od czasu ekspozycji na ciepło
Tab.11. Cechy palności różnych gatunków drewna
Tab.12. Zapalenie się różnych rodzajów drewna w zależności od temperatury
Tab.13. Szybkość generacji ciepła różnych gatunków drewna
Tab.14. Czas ekspozycji drewna sosnowego do chwili zapalenia się w zależności od gęstości promieniowania cieplnego
1.2. Materiały drewnopodobne
Tab.16. Cechy palności płyt drewnopodobnych
1.3. Materiały leśne i zbiorowiska roślinne
Rys.5. Formy rozprzestrzeniania się pożaru w zależności od ukształtowania terenu
Tab.17. Cechy palności materiałów leśnych
Tab.15. Temperatury zapłonu trocin
Tab.19. Zachowanie się materiału leśnego w warunkach pożaru
Tab.20. Wysokość strefy spalania płomieniowego w zależności od rodzaju pożarów leśnych
Tab.21. Wysokość temperatur przy różnych pożarach lasu
Tab.22. Kształt pożarzyska w zależności od siły wiatru
Tab.23. Prędkość posuwania się pożaru przyziemnego w drzewostanie sosnowym o zadrzewieniu 0,5-0,6
1.4. Tworzywa sztuczne (polimery)
Tab.24. Cechy palności polimerów
Tab.25. Analiza płomieniowa tworzyw sztucznych
1.4.1. Tworzywa sztuczne w pojazdach
Tab.26. Cechy palności polimerów stosowanych w pojazdach
Tab.27. Charakterystyki pożarowe elementów polimerowych stanowiących wystrój i wyposażenie pojazdów
1.5. Inne materiały stałe
Tab.28. Temperatury zapalenia wyrobów papierowych
Tab.29. Temperatury zapalenia włókien i wyrobów włókienniczych
Tab.30. Temperatury zapalenia paliw kopalnianych
Tab.31. Temperatury zapalenia materiałów pochodzenia roślinnego
Tab.32. Cechy palności składników mieszanin paszowych
2. Ciecze palne
Tab.33. Cechy palności cieczy palnych
2.1. Rozpuszczalniki i rozcieńczalniki
Tab.34. Cechy palności rozpuszczalników i rozcieńczalników
Tab.35. Granice wybuchowości niektórych rozpuszczalników
2.2. Kleje
Tab.36. Temperatury zapłonu niektórych klejów
2.3. Oleje spożywcze
Tab.37. Cechy palności olejów
Tab.38. Temperatury zapłonu popularnych olejów w zależności od czasu smażenia
2.4. Paliwa i płyny eksploatacyjne środków transportu
Tab.39. Cechy palności paliw i płynów eksploatacyjnych
3. Gazy
Tab.40. Temperatury zapalenia niektórych gazów
III. URZĄDZENIA I ŹRÓDŁA CIEPŁA WYWOŁUJĄCE POŻARY
1. Źródła zapłonu
Tab.41. Krytyczne strumienie ciepła, po których następuje zapalenie się materiału palnego w zależności od czasu ekspozycji
Tab.42. Temperatury powierzchniowych źródeł ciepła
Tab.43. Temperatury punktowych źródeł ciepła
Tab.44. Temperatury liniowych źródeł ciepła
Tab.45. Temperatury płomienia cieczy palnych
Tab.46. Temperatury płomienia gazów palnych
Tab.47. Temperatury płomienia materiałów stałych
2. Iskry mechaniczne
Tab.48. Temperatury topnienia metali oraz ich stopów
Tab.49. Temperatury żużli spawalniczych w funkcji odległości poziomej od miejsca spawania
Tab.50. Temperatury żużli spawalniczych w funkcji odległości pionowej od miejsca spawania
3. Żarzące się cząstki
Tab.51. Przemieszczanie się żarzących cząstek z komina
4. Elektryczność statyczna
Tab.52. Minimalna energia zapłonu substancji lub materiałów
5. Promieniowanie słoneczne
Rys.6. Mechanizm inicjacji pożaru wywołany skupieniem promieniowania słonecznego
6. Wyładowanie atmosferyczne
7. Samozapalenia
Tab.53. Wykaz materiałów ulegających samozapaleniu
Tab.54. Skłonność wybranych materiałów do samozapalenia
7.1. Samozapalenie roślin
7.2. Samozapalenie olei
7.3. Samozapalenie węgla
7.4. Samozapalenie substancji chemicznych
Tab.55. Przykłady mieszanin samozapalających się w wyniku zachodzącej reakcji chemicznej pomiędzy substancją palną z utleniaczem
Tab. 56. Wykaz związków pomiędzy którymi może dojść do niebezpiecznych reakcji chemicznych
8. Papierosy
Tab.57. Temperatury występujące podczas palenia się papierosów
Tab.58. Czasy zapalenia się różnych materiałów od żarzącego się papierosa
Tab.59. Zmiana temperatury otoczenia w zależności od odległości od żarzącego się papierosa (700-800°C)
9. Żarówki
Rys.7. Temperatury żarówek standardowych w zależności od mocy i kąta ich nachylenia
Tab.60. Temperatury żarówek standardowych stykających się z materiałami akumulacyjnymi ciepło
Tab.61. Temperatury niektórych baniek lamp
10. Elektryczne urządzenia grzejne
Tab.62. Najwyższe temperatury powstające w określonym czasie na elemencie grzejnym lub na osłonie elementu grzejnego oraz na obudowie urządzenia grzejnego, pozostających pod przykryciem (osłoną)
Tab.63. Czas potrzebny do osiągnięcia temperatury stwarzającej możliwość zapoczątkowania spalania przedmiotów palnych, wykonanych z surowców włókienniczych, drzewnych lub polimerów syntetycznych
Tab.64. Charakterystyki podczerwonych źródeł ciepła
11. Spirale grzejne
Tab.65. Zakres temperatur przy których emitowane są barwy światła na spirali
12. Pojazdy samochodowe
Tab.66. Temperatury rozgrzanych elementów pojazdu
13. Kominki
Rys.8. Temperatury na elementach kominka o mocy 1kW
Rys.9. Temperatury na elementach wkładu kominkowego
IV. PROCES WYBUCHU CHEMICZNEGO
1. Charakterystyka wybuchu przestrzennego
Rys.10. Kierunek działania siły burzącej w czasie wybuchu przestrzennego
2. Źródła energii zapalającej
Rys.11. Zależność energii zapłonowej od składu mieszanin wodoru z powietrzem
Tab.67. Źródła zapłonu mogące spowodować wybuch chemiczny mieszaniny gazów, par, mgieł lub pyłów z powietrzem
3. Wybuchowość pyłów ciał stałych
Tab.68. Klasyfikacja pyłów ze względu na ich właściwości wybuchowe
Tab.69. Parametry określające właściwości wybuchowe niektórych pyłów
Tab.70. Charakterystyki wybuchowe niektórych pyłów z pelet
Tab.71. Cechy wybuchowości pyłów pochodzenia rolniczego
Tab.72. Cechy wybuchowości pyłów tworzyw sztucznych i gum
Tab.73. Cechy wybuchowości pyłów metalicznych
Tab.74. Cechy wybuchowości pyłów chemikaliów
Tab.75. Maksymalne ciśnienie wybuchu i szybkość narastania ciśnienia wybuchu niektórych pyłów
Tab.76. Wpływ nadciśnienia powstałego wskutek wybuchu na wielkość i typ zniszczeń elementów konstrukcyjnych i instalacji
3.1. Wybuchowość cukru
3.2. Wybuchowość dekstryn
3.3. Wybuchowość suszu
3.4. Wybuchowość mączki ziemniaczanej
3.5. Wybuchowość mąki pszennej
3.6. Wybuchowość pyłu zbożowego
Tab.77. Charakterystyka pożarowa pyłów produktów zbożowych
Tab.78. Cechy palności i wybuchowości pyłów frakcji 850 µm pobranych z elewatorów zbożowych
3.7. Wybuchowość pyłów drewna
Tab.79. Cechy palności pyłów drewna
3.8. Wybuchowość pyłów biomasy
Tab.80. Cechy palności i wybuchowości niektórych pyłów biomasy stosowanych w elektrowniach cieplnych
Tab.81. Wpływ zawartości biomasy w węglu na parametry palności
4. Wybuchowość gazów
Rys.12. Wybuchowość i palność metanu
Tab.82. Cechy wybuchowości i palności gazów
Tab.83. Wartości energii zapłonu niektórych gazów
Tab.84. Parametry charakteryzujące wybuchowość gazów
Tab.85. Niebezpieczeństwo wybuchu gazów w kontakcie z substancją lub w zasiniałych warunkach
4.1. Wybuchowość gazu ziemnego
Tab.86. Wielkości ciśnienia niszczącego dla niektórych elementów konstrukcyjnych
4.2. Wybuchowość gazu płynnego LPG
Tab. 87. Skutki dla budynków, wywołane nadciśnieniem wybuchu
5. Wybuchowość cieczy palnych
Tab.88. Cechy wybuchowości cieczy palnych
Tab.89. Niebezpieczeństwo wybuchu cieczy palnych w kontakcie z daną substancją lub w zasiniałych warunkach
6. Wybuchowość materiałów wybuchowych
Tab.90. Temperatury pobudzenia materiałów wybuchowych
7. Niestabilne substancje chemiczne
Tab.91. Czynniki wywołujące niestabilność niektórych substancji chemicznych
Tab.92. Własności palne i wybuchowe niektórych substancji stałych
V. ZJAWISKA TOWARZYSZĄCE POŻAROM
1. Dym
Tab.93. Charakterystyka dymu w zależności od palących się substancji i materiałów
2. Płomień
Tab.94. Zależność koloru płomienia od temperatury
Tab.95. Zależność temperatury od koloru żarzenia się ciał stałych
Tab.96. Kolory płomienia palących się metali
Tab.97. Wygląd płomienia i pozostałości po spaleniu niektórych tworzyw sztucznych
Tab.98. Wygląd płomienia palących się substancji
3. Zmiany postaciowe materiałów budowlanych
Tab.99. Zapoczątkowanie procesów termicznych wybranych materiałów budowlanych w zależności od temperatury
3.1. Stali aluminium
Tab.100. Barwy żarzenia stali w zależności od temperatury
Tab.101. Barwy nalotowe stali w zależności od temperatury wygrzewania
Tab.102. Odporność stali na oddziaływanie temperatury
Tab.103. Zmiana stanu fizycznego niektórych metali w określonej temperaturze
3.2. Beton
Tab.104. Przemiany zachodzące w betonie pod wpływem temperatury
Tab.105. Oddziaływanie temperatury pożaru na wygląd konstrukcji betonowej i cementowej
3.3. Materiały kamienne i ceramiczne
Tab.106. Zmiany stanu powierzchni cegły w zależności od temperatury
Tab.107. Zmiany stanu fizycznego kamieni w zależności od temperatury
3.4. Szkło budowlane
Tab.108. Wygląd szkła w zależności od temperatury
Tab.109. Temperatury początku pękania szyb okiennych
Tab.110. Ciśnienie niszczące szyby w ramach okiennych i sztywno mocowanych
Tab.111. Zmiany stanu fizycznego szkła w określonej temperaturze
VI. METODYKA OGLĘDZIN MIEJSCA POŻARU i WYBUCHU PRZESTRZENNEGO
1. Zadania biegłego z dziedziny pożarnictwa
2. Metody prowadzenia oględzin
Rys.13. Wybrane metody prowadzenia oględzin
3. Zakres oględzin
4. Zasady wykonywania fotografii na miejscu pożaru
4.1. Zdjęcia orientacyjne
Rys.14. Zdjęcie orientacyjne
Rys.15. Zdjęcie orientacyjne-panoramiczne
4.2. Zdjęcia sytuacyjne
Rys.16. Zdjęcie sytuacyjne
4.3. Zdjęcia fragmentaryczne
Rys.17. Zdjęcie fragmentaryczne
4.4. Zdjęcia szczegółowe śladów i przedmiotów
Rys.18. Zdjęcie szczegółowe
VII. MIANOWNICTWO PRZEDMIOTÓW OGLĘDZIN
1. Budynek mieszkalny
Rys.19. Elementy budynku mieszkalnego
2. Dachy
Rys.20. Elementy konstrukcji dachu
3. Więźby dachowe
Rys.21. Elementy więźby krokwiowej
Rys.22. Elementy więźby jętkowej
Rys.23. Elementy więźby płatowo-kleszczowej
Rys.24. Elementy dachu jednopołaciowego
4. Schody
Rys.25. Elementy konstrukcyjne schodów
5. Okna i drzwi
Rys.26. Elementy konstrukcyjne okna
Rys.27. Elementy konstrukcyjne drzwi
6. Rozdzielnica elektryczna
Rys.28. Elementy rozdzielnicy elektrycznej w mieszkaniu
7. Kominy
Rys.29. Elementy ceramicznego komina prefabrykowanego
Rys.30. Elementy komina z wkładem stalowym
Rys.31. Elementy komina stalowego dwuściennego
8. Kominki
Rys.32. Elementy kominka z zamkniętą komorą spalania
Rys.33. Elementy wkładu kominkowego
Rys.34. Elementy kominka z płaszczem wodnym
9. Pojazd samochodowy
Rys.35. Elementy konstrukcji nadwozia samochodu osobowego
Rys.36. Elementy konstrukcji fotela
10. Las
Tab.12. Warstwowa budowa lasu
Rys.37. Charakterystyczne warstwy budowy lasu
Rys.38. Budowa drzewa
Piśmiennictwo cytowane